Snel willen afvallen maar weer even snel in gewicht terug bijkomen is een vaak gezien probleem bij veel diëten. Deze frustrerende trend wordt ook wel een jojo dieet of het jojo effect genoemd. In dit artikel bekijken we de oorzaken van jojo-diëten en hoe we een dergelijk dieet kunnen vermijden, en in plaats daarvan gezond en duurzaam gewicht kunnen verliezen. Hoe kan het je jojo-effect voorkomen worden?
Eerst wordt ingegaan op drie aspecten die het volhouden van een dieet zo moeilijk maken. Vervolgens geven we onze 3 beste tips om het jojo-dieet effect te voorkomen.
Spring naar:
Waarom een dieet volhouden moeilijk is
Er zijn verschillende oorzaken die de aanleiding kunnen geven waarom je er niet in slaagt om jouw dieet vol te houden. Je karakter en gedrevenheid spelen zeker een rol, maar die twee worden vaak negatief beïnvloed door enkele neurologische verschijnselen in het lichaam die ervoor kunnen zorgen dat je wel eens gemakkelijk de moed verliest. Op die manier blijf je schommelen tussen gewichtsverlies en gewichtstoename en ik hoef je waarschijnlijk niet te vertellen hoe frustrerend dat kan zijn.
Periode gebonden
In aanloop naar een bepaalde gebeurtenis (bijvoorbeeld een vakantie of trouwfeest) beslis je om op je voeding te letten en gewicht te verliezen. Tijdens die gebeurtenis zelf verkies je echter om volop te genieten en houd je geen rekening meer met je goede voornemens. Wanneer je zoals tijdens een vakantie voor een langere periode geen aandacht meer hebt voor wat gezond is, zullen de kilo’s er al snel terug bijkomen.
Ook voor kortere periodes geldt die neerwaartse spiraal, want eens de dag waar je naar toe werkte voorbij is, herval je terug in je oude gewoontes tot je een nieuwe reden hebt om af te vallen. Wat ook vaak voorkomt, is dat mensen tijdens weekdagen op hun voeding letten, maar in het weekend geen rekening meer houden met wat ze eten of drinken. Je gewicht zal dan misschien wel stabiel blijven, maar vermageren zal je er in de meeste gevallen niet van doen.
Extreem dieet
Hoe gemakkelijk zou het niet zijn om de apotheek binnen te stappen en één of ander product te kopen waarvan er op tv gezworen wordt dat het je helpt om snel gewicht te verliezen. Of via de nicht van de vriendin van jouw zus ken je een speciaal dieet die jou op 2 weken meer doet afvallen dan een normaal dieet op 2 maanden kan.
Extreme diëten of crashdiëten, al dan niet met speciale, veel te dure producten, zijn tegenwoordig een grote hype. Toch brengt deze methode meer nadelen dan voordelen met zich mee. Het grootste probleem bij mensen die extreem gaan diëten is dat het metabolisme op korte termijn zal vertragen. Samen met een toename van de eetlust wordt gewicht verliezen zo wel heel moeilijk. Indien je er toch in slaagt om het korte maar extreme dieet vol te houden, zal je om dezelfde redenen bij het hernemen van een normaal voedingspatroon echter veel gevoeliger zijn om terug in gewicht bij te komen.
Lees hier meer over het gevaar van extreme diëten:
Neurologische reactie
Er bestaan heel wat dieetmethodes. Wanneer er eentje niet werkt stoppen we ermee en beginnen we even later met een nieuwe methode. Op die manier schommelt je gewicht natuurlijk voortdurend. Maar of een dieet al dan niet werkt ligt niet enkel aan de methode, maar ook aan jezelf. Onbewust weliswaar, want wist je dat wanneer je probeert af te vallen je hersenen het energietekort in je dieet detecteren en de vetopslag bevorderen?
Dit komt omdat het lichaam ontworpen is om te overleven en wil dus hiermee honger compenseren in tijden van calorietekort. Zie het als een soort paniekreactie. Dat is waarom onderzoekers van de Universiteit van Pennsylvania ontdekten dat bijna 65% van de mensen die gewicht willen verliezen er uiteindelijk alles terug bij krijgen (en soms extra).
Hoe jojo-diëten vermijden
De steeds herhalende cycli van gewichtsverlies en - toename kan tot veel frustraties leiden. Sommigen verliezen vrij snel gewicht, bij anderen gaat het wat trager. Maar na een periode van tijd komt vaak hetzelfde verschijnsel terug: de zin naar eten en de metabolische veranderingen zorgen voor een nieuwe toename.
3 tips om het joj0-effect te voorkomen:
1. Zoek ondersteuning
Je hebt vast en zeker wel ergens een afslankgroep of personal trainer in de buurt waar je hulp en ondersteuning kan zoeken. Als je dat niet wilt, zoek dan andere mensen uit jouw familie of vrienden met dezelfde doelen met wie je samen kan diëten en sporten.
Het is heel moeilijk om op je eentje die uitdaging aan te gaan, en ondersteuning is een belangrijk onderdeel voor gewichtsverlies. Onderzoek heeft uitgewezen dat mensen met een ondersteunend netwerk meer en sneller gewicht verliezen dan mensen zonder.
2. Streef een doel na
Je kunt altijd wel een reden bedenken om af te vallen. Vaak zijn dat vakanties, bruiloften en reünies waar je naar kunt streven om wat kilo’s te verliezen. Maar eens dat achter de rug is hebben velen plots geen reden meer om op hun voeding te letten. Wetende dat je lichaam vervolgens de neiging heeft sneller gewicht te herwinnen zal veel van jouw inspanningen verloren gaan.
Probeer in plaats daarvan te streven naar iets sportiefs waar je kunt blijven aan werken zoals trainen voor een 10KM loop of een lokaal sportteam. Blijf nieuwe doelen stellen telkens wanneer je er eentje bereikt hebt en je zal meer geneigd zijn om op schema te blijven (en waarschijnlijk ook een aantal geweldige mensen te ontmoeten).
3. Blijf realistisch
Een vaak gezien probleem is dat mensen hun streefgewicht een heel stuk lager leggen dan hun huidige gewicht, en dit op veel te korte termijn willen behalen. Je streefgewicht moet dusdanig zijn dat je dit met de juiste levensstijl in enkele maanden tot jaren kan bereiken, en niet in slechts enkele dagen tot weken. Het is belangrijk om realistisch te blijven en te streven naar een gezonde hoeveelheid gewichtsverlies over een langere periode.
Stoppen met het jojo-dieet
In een vicieuze cirkel leven van gewichtsverlies en gewichtstoename kan mentaal heel zwaar zijn en een laag zelfbeeld tot gevolg hebben. Daarnaast is het uiteraard ook niet gezond voor ons lichaam. Houd dus rekening met bovenstaande tips en probeer niet in de valkuilen van het diëten te vallen. Streef naar een gezonde, duurzame levensstijl in plaats van in korte tijd grote hoeveelheden te willen verliezen. Durf continue, realistische uitdagingen aangaan en geef jouw lichaam de zorg dat het verdient. Zo kun je dat vervelende jojo-effect prima voorkomen.
LEES DIT OOK:
Alice Pearson is een UKVRN geregistreerde voedingsdeskundige en UK Anti-Doping geaccrediteerde adviseur, behaalde een Bachelor of Science in Nutrition en een Master of Science in Sport Nutrition. Ze heeft een bovenmatige interesse in het gebruik van sportsupplementen voor het verbeteren van gezondheid, fitness en sport prestatie. Alice heeft ervaring met het werken met zowel amateur- als topsporters, waaronder het verstrekken van voeding ondersteuning voor Tranmere Rovers FC en Newcastle Falcons Rugby Club. Haar voedingsbegeleiding is altijd ondersteund door evidence-based onderzoek, dat ze up-to-date houdt door steeds zelfstandig te blijven leren. In haar vrije tijd houdt Alice van reizen, naar de sportschool gaan en verstrikt raken in een goed boek. Lees hier meer over het verhaal van Alice.
